Sint Antoniuskathedraal

De H. Antoniuskathedraal in het centrum van Breda is in 1837 naar ontwerp van Piet Huysers gebouwd. In de jaren dertig van de negentiende eeuw hield het ministerie van Waterstaat toezicht op de bouw van kerken.

Neoclassicistische (waterstaats) kerk
De H. Antoniuskathedraal is een gaaf voorbeeld van een zogenaamde waterstaatskerk. Kunsthistorici gebruiken deze term liever niet. Zij spreken liever over een neoclassicistische kerk. Dat is duidelijk te zien aan de voorgevel met gepleisterde halfzuilen en frontons. Huysers liet zich inspireren door het Colosseum in Rome. Dit gebouw kreeg per bouwlaag een klassieke rangorde. Op de begane grond vindt men eenvoudige dorische zuilen, op de eerste verdieping Ionische en op de tweede corintische.

Plattegrond
Deze opbouw vinden we in de H. Antoniuskathedraal terug. De plattegrond van de kerk is afgeleid van de Romeinse basilica. De kerk heeft een middenschip, twee zijbeuken en een afsluitende absis. Aanvankelijk was de kerk niet versierd. Pas later kreeg de kerk zijn kunstschatten zoals het Antoniusraam bij het Antoniusaltaar. Op dit raam zijn enige episodes uit het leven van de patroonheilige van de kathedraal, de heilige Antonius van Padua, afgebeeld.

Eerste kathedraal van het bisdom
De kerk speelt in de geschiedenis van het bisdom een belangrijke rol. In 1853 werd de kerk de eerste kathedraal van het bisdom Breda. De versiering van de preekstoel herinnert nog aan deze periode. In de kap staan de wapens van de eerste twee bisschoppen van Breda, Van Hooijdonk en Van Genk, én het oude wapen van het bisdom.